Τον προηγούμενο μήνα, μια τεράστια έκρηξη ηφαιστείου συνέβη στην Τόνγκα, μια νησιωτική χώρα του Ειρηνικού Ωκεανού. Το ηφαίστειο ονομάζεται Hunga Tonga-Hunga Ha’apai. Η NASA κατέγραψε την έκρηξη αυτή, και μάλιστα από δορυφόρους σε αρκετά μεγάλο ύψος.
Η πορεία των ακουστικών κυμάτων της έκρηξης
Η πανίσχυρη υποβρύχια έκρηξη του ηφαιστείου Hunga Tonga-Hunga Ha’apai , σκέπασε με στάχτη τη χώρα, και έστειλε κύματα τσουνάμι προς όλες τις πλευρές. Η ισχύς της έκρηξης ήταν μεταξύ 4 και 18 μεγατόνους ΤΝΤ. Αναφορικά, η βόμβα που έπεσε στο Ναγκασάκι είχε ισχύ 20 κιλοτόνους ΤΝΤ. Δηλαδή, περίπου 200 με 900 φορές μικρότερη από την έκρηξη του ηφαιστείου!
Τα κύματα κρούσεως μάλιστα, έγιναν αισθητά σε όλο τον πλανήτη. Πιο συγκεκριμένα στην Ελλάδα, από τις 06:14 το πρωί, την 15η Ιανουαρίου, τα πρώτα κύματα από την ανατολή έγιναν αισθητά περίπου στις 22:30 της ίδιας μέρας, και τα δεύτερα κύματα από τη δύση, στις 02:30 της επόμενης. Η συνάντηση των κυμάτων έγινε κάπου επάνω από την έρημο Σαχαρά στην Αλγερία. Η υπολογισμένη ταχύτητα των κυμάτων είναι περίπου τα 1000 χλμ την ώρα.
Ακολουθούν 2 video του χρήστη Twitter @Steffun
Τα παραγώμενα ακουστικά κύματα ήταν αρκετά ισχυρά, ώστε δημιούργησαν παραμορφώσεις στην ιονόσφαιρα. Η ιονόσφαιρα είναι ένα ανώτερο στρώμα της ατμόσφαιρας που ξεκινά στα 80 χλμ. υψόμετρο. Αποτελείται από ιονισμένα ηλεκτρόνια, αποτέλεσμα της επίδρασης της ηλιακής ακτινοβολίας στην ατμόσφαιρα. Επίσης, η παραγωγή τόσο έντονων κυμάτων, ενίσχυσε το ταυτόχρονα δημιουργημένο τσουνάμι. Το φαινόμενο αυτό ονομάζεται μετεοτσουνάμι. Δηλαδή ένα παλιρροϊκό κύμα, το οποίο προκαλείται ή ενισχύεται από μετεωρολογικά φαινόμενα.
Το δορυφορικό σύστημα GDGPS (Global Differential Global Positioning System) του τμήματος JPL της NASA, εντόπισε σε πραγματικό χρόνο τα κύματα και το μετεοτσουνάμι. Τo GDGPS ελέγχει την πυκνότητα των ηλεκτρονίων στην ιονόσφαιρα, παρατηρώντας την καθυστέρηση που προκαλείται σε σήματα δορυφόρων πλοήγησης (GNSS – Global Navigation Satellite Systems), όταν αυτά ταξιδεύουν στην ατμόσφαιρα.
Τα δεδομένα αυτά, γενικότερα, χρησιμοποιούνται για τον άμεσο εντοπισμό των τσουνάμι, ειδοποιώντας εγκαίρως τους πληθυσμούς για να προφυλαχτούν, και να σωθούν ζωές. Η παρατήρηση του φαινομένου, έδωσε μια νέα οπτική στην συλλογή και ανάγνωση των πληροφοριών αυτών, με αποτέλεσμα να δημιουργείται ένας πιο έγκυρος και άμεσος τρόπος πρόβλεψης των τσουνάμι, μέσω, όχι μόνο του συστήματος ROSES (Research Opportunities in Space and Earth Science), το οποίο είναι ένα σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης τσουνάμι μέσω του GNSS, με δεδομένα σεισμικής δραστηριότητας, η οποία μπορεί να προκαλέσει τσουνάμι. Μπορεί επιπλέον να κάνει χρήση των δεδομένων αυτών, της ανατάραξης της ιονόσφαιρας από τα ακουστικά κύματα μιας έκρηξης ηφαιστείου.
Με πληροφορίες από το JPL NASA